Između 2010. i 2022. godine, količina otpada generisana u EU se povećala, ali ako se podaci stave u kontekst ekonomskog rasta, dobija se pozitivnija slika. Količina otpada po jedinici ekonomskog učinka EU smanjena je za 13%, pri čemu se najveći dio tog smanjenja desio između 2020. i 2022. godine. Ipak, sektorski trendovi u generisanju otpada pokazuju značajne razlike, pokazuje nedavno objavljeni izvještaj Evropske agencije za životnu sredinu „Sprečavanje otpada u Evropi – Napredak i izazovi, s posebnim osvrtom na otpad od hrane“.
U EU je tokom 2022. godine generisano oko 132 kg otpada od hrane po osobi, što ukupno iznosi nešto više od 59 miliona tona otpada od hrane. Prema izvještaju, otpad od hrane čini oko 16% ukupnih emisija gasova s učinkom staklene bašte iz prehrambenog sistema EU.
Izvještaj napominje da zemlje članice EU aktivno provode mjere za sprečavanje bacanja hrane. Čak 62% inicijativa za prevenciju na izvoru usmjereno je na podizanje svijesti i obrazovne aktivnosti.
Tržišne mjere (4%) i regulatorne intervencije (1%) znatno su manje zastupljene u cilju prevencije na izvoru. Iako postoji prostor za unapređenje prikupljanja podataka, obavezno izvještavanje o generisanju otpada od hrane u EU doprinosi poboljšanju baze podataka. Pouzdani podaci su ključni da bi zemlje članice mogle ispuniti predložene ciljeve EU za smanjenje otpada od hrane, navodi se.
Nedovoljno se koristi proširena odgovornost proizvođača
Zemlje članice EU su u obavezi da na svakih šest godina procijene svoje programe prevencije otpada, ali se ovaj proces često provodi nedosljedno ili bez dovoljno transparentnosti, ističe se. To otežava procjenu efikasnosti tih politika.
Također, postoji ograničena količina informacija o očekivanim efektima pojedinačnih mjera, efikasnosti primijenjenih instrumenata politike i resursima koji se izdvajaju na nacionalnom nivou.
Mjere u nacionalnim programima za prevenciju otpada u Evropi i dalje se u velikoj mjeri oslanjaju na „meke“ instrumente politike, kao što su dobrovoljne inicijative, sporazumi i informativne kampanje.
Iako postoji veza između generisanja otpada i ekonomskog rasta, tržišni instrumenti su i dalje nedovoljno korišteni, čineći samo 6% ukupnih instrumenata, dok proširena odgovornost proizvođača (EPR) učestvuje sa 2%. Kombinovanje više različitih instrumenata može poboljšati ukupnu efikasnost programa prevencije otpada, ističu autori.
Izvor: Cirkularna ekonomija
